Cá lăng - món quà quý vùng sông nước

“Gió thổi mùa thu hương cốm mới” (trích Đất nước - Nguyễn Đình Thi). Người ta nhắc về Hà Nội với nghìn năm văn hiến, lá vàng mùa thu, hương cốm dịu dàng, song bạn có biết đến đặc sản chả cá Lã Vọng của thủ đô? Để Poseidon gợi ý cho bạn đặc sản này được làm từ loại cá nước ngọt - cá lăng thơm ngon tuyệt đỉnh.

Cá lăng - lạ hay quen?

Cá lăng (tên khoa học là Bagridae). Đây là dòng cá thuộc họ của dòng cá da trơn có nguồn gốc từ khu vực châu Phi và châu Á. Theo thống kê, hiện trên toàn thế giới cá da trơn có đến 245 loài với đầy đủ kích thước và hình dạng. Trong số đó, cá lăng được xếp vào loại cá lớn trong dòng cá da trơn, có kích thương tương đối lớn. Một con cá lăng trưởng thành có thể dài hơn 1,5 mét, cân nặng dao động trong khoảng  từ 10 – 30 kg. Thậm chí, nếu không bị đánh bắt, người ta đã phát hiện ra những trường hợp cá lăng nặng đến gần 100 kg.

Các món ăn từ cá lăng luôn được nhiều người săn đón khắp các nhà hàng (Ảnh: xukachan.com)

Như đa phần các loại cá da trơn khác, cá lăng không có vảy mà được một lớp chất nhầy bao phủ quanh thân mình. Loại cá này có vây lưng một gai ở phía trước, vây mỡ ở xung quanh người và phần vây ức có răng cưa.

Cá lăng thường sống ở các vùng nước ngọt hoặc nước lợ nhạt như ao hồ, sông, suối.... Có xu hướng sống ở tầng đáy nhiều bùn, phù sa và dòng nước chảy chậm. 

Nhiều người vẫn thường nhầm lẫn cá lăng với cá trê và ngược lại. Cả 2 loại cá này đều thuộc họ cá da trơn, có thân hình tròn, đầu bẹt, có 4 râu, sống chủ yếu trong môi trường đầm lầy tại các khu vực ven sông, trong các ao hồ nhiều bùn đất. Bên cạnh đó, cả cá lăng và cá trê đều “ăn tạp”, thức ăn bao gồm côn trùng sống trên mặt nước, các loại ấu trùng trong nước, tôm, cua và các loại cá nhỏ. Về vẻ ngoài, cá trê có da dày và thô trong khi da của cá lăng mỏng, trơn và mướt. Thịt cá thường có màu hơi sẫm, rất nhiều mỡ, các thớ thịt và mỡ màu vàng ươm; đổi lại là cá lăng, mỡ luôn màu trắng và thịt cá có màu sáng.

Loài cá giàu dinh dưỡng

Thủy, hải sản luôn ghi điểm với hàm lượng dinh dưỡng giàu có. Tương tự như vậy, cá lăng cũng mang nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể. Trung bình cứ 100g cá lăng sẽ chứ 4g chất béo và 19g protein cần thiết. Thịt cá lăng mềm, nhiều nạc, ít xương dăm, săn chắc không bở và thơm ngon, ngọt đặc trưng không loại cá nào khác có được. Cũng như cá hồi, cá lăng cũng giàu vitamin có lợi cho mắt giúp cải thiện và bảo vệ thị lực. Hàm lượng Omega-3 và DHA mà cá lăng cung cấp cũng giúp phát triển não bộ và tăng cường trí nhớ, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ.

Lẩu cá lăng măng chua thơm ngon luôn được lòng nhiều tín đồ ẩm thực (Ảnh: xukachan.com) 

Ngoài ra, sẽ là thông tin đáng mừng cho những cô gái vừa là tín đồ ẩm thực lại vừa yêu cái đẹp, bởi cá lăng cũng cung cấp collagen giúp da mịn màng, sáng khỏe và góp phần làm chậm quá trình lão hóa da. 

Với những lợi ích và nguồn dinh dưỡng dồi dào như thế, cá lăng luôn là món ăn xứng đáng để bạn thưởng thức khi đến nhà hàng hoặc trổ tài cho gia đình thân yêu.

Đa dạng dòng cá

Với số lượng hơn 200 dòng cá, cá lăng là loại cá đa dạng về chủng loại. Poseidon sẽ chỉ cho bạn những loại cá lăng phổ biến và được ưa chuộng nhất trên thực đơn của nhiều nhà hàng:

• Cá lăng chấm, cá lăng hoa: Ở Việt Nam, dòng cá này phân bố chủ yếu ở khu vực ven sông các tỉnh miền núi phía Bắc như sông Đà, sông Lô và Phú Thọ. Cá lăng chấm, cá lăng hoa là dòng cá có giá trị dinh dưỡng cao, và đương nhiên dinh dưỡng đó tỉ lệ thuận với giá thành tương đối đắt đỏ. Một điểm đặc biệt khác đó là chúng chỉ có xương sống, không có xương dăm nên dễ chế biến, dễ ăn và được ưa chuộng bậc nhất trên bàn tiệc.

• Cá lăng đuôi đỏ: Tại Việt Nam, dòng cá lăng đuôi đỏ sinh sống chủ yếu ở khu vực An Giang, đồng bằng sông Cửu Long và thành phố Hồ Chí Minh. Đây là dòng cá này có kích thước lớn nhất trong các dòng cá lăng. Phần da của nó bóng trơn, đuôi có màu đỏ trắng, thân dài, phần đầu dẹp và vây lớn. Một số nơi đã ghi nhận có những con cá lăng đuôi đỏ trưởng thành dài hơn 1,5 mét và nặng khoảng 30 kg. Giá thành của dòng cá này cũng tương đối cao.

 Cá lăng đuôi đỏ hay còn gọi là cá lăng nha - dòng cá lăng có kích thước lớn nhất (Ảnh: fishbase.se) 

• Cá lăng vàng: Là dòng cá lăng tương đối phổ biến ở Việt Nam, thường sinh sống ở các vùng hạ lưu sông như sông Hồng, Việt Trì – Phú Thọ hoặc các khu vực đầm lầy. Cá lăng vàng chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, hỗ trợ phục hồi sức khỏe rất tốt cho người già, trẻ em và người mới ốm dậy. Bên ngoài được bao phủ bằng một lớp da vàng tươi bóng nhờn, thịt có màu trắng bạc, nhiều nạc, giòn, ngon và rất ít xương dăm. Vị của dòng cá này ngọt thanh chứ không đậm đà như dòng cá lăng chấm.

Nếu đã nằm lòng những món ngon quen thuộc từ cá hồi, những công thức tuyệt đỉnh từ các loại hải sản, vậy đừng chần chờ nữa mà hãy cho bản thân và gia đình cơ hội thưởng thức cá lăng ngon tuyệt này nhé! 

Thanh Thúy