Cá ngừ và những sự thật thú vị có thể bạn chưa biết

Cá ngừ ngoài được biết đến như một loại hải sản ngon miệng, giàu protein, chúng còn là loài sinh vật “cất giữ” nhiều bí mật thú vị. Vậy đó là những bí mật gì nhỉ? Hãy cùng Poseidon đi tìm câu trả lời ngay trong bài viết ngày hôm nay. 

Đặc điểm của cá ngừ 

Cá ngừ có tên khoa học là Thunnus, thuộc họ cá thu ngừ hay cá bạc má. Chúng là ngành động vật có xương sống, ăn thịt và có tuổi thọ lên tới 10 - 12 năm. 

Có thể nhận biết cá ngừ dễ dàng bởi thân dạng hình thoi, dài, hai bên hơi dẹt, càng về đuôi lại càng thon mảnh. Đuôi chúng có dáng chẻ đôi hoặc hình lưỡi liềm. Một đặc điểm nhận diện nữa của cá ngừ là lưng chúng có màu nâu sẫm ánh tím, màu bạc ở phần bụng và thân dưới. 

Loại cá này phân bố ở vùng biển nhiệt đới hoặc ôn đới.Trong đó có các vùng nước ấm của Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, Đại Tây Dương và các vùng biển Caribe, Địa Trung Hải. Tại Việt Nam, cá ngừ được khai thác tại các vùng biển ở Nam Trung Bộ như Phú Yên, Khánh Hòa, Quảng Ngãi.

Cá ngừ ẩn chứa rất nhiều bí mật thú vị có thể bạn chưa biết (Ảnh: bnews.vn)

Những sự thật thú vị về cá ngừ 

1. Nguồn gốc của cá ngừ 

Cá ngừ đại dương được các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng chúng tiến hóa từ cá ngừ cổ đại. Cá ngừ được tìm thấy vào khoảng năm 1810. 

Đến nay, theo thống kê có khoảng 15 loài cá ngừ đang sinh sống tại các vùng biển trên thế giới. 

2. Nếu ngừng bơi, cá ngừ sẽ chết  

Cá ngừ có đặc điểm cấu tạo tương đối đặc biệt, nhất là phần đầu. Chính cấu tạo này khiến chúng không thể hô hấp chủ động bằng cách bơm nước từ 2 mang như những loài cá khác.

Cá ngừ hô hấp nhờ quá trình “thông khí bởi mang”. Trong quá trình này, chúng phải liên tục há miệng và bơi về phía trước để dòng nước mang theo oxy tràn vào. Nước đi qua mang sau đó sẽ sẽ thoát ra ngoài theo khe mang.

Đây cũng là lý do cá ngừ luôn phải bơi, ngay cả trong lúc chúng ngủ. Nếu ngừng bơi, chúng sẽ chết ngạt. 

3. Cá ngừ - “Vận động viên” cừ khôi của biển cả 

Cá ngừ hoàn toàn xứng đáng với danh hiệu “vận động viên” xuất sắc của biển cả. Bởi chúng bơi rất nhanh, có thể lên tới vận tốc 80km/h. Và để cá ngừ đạt được tốc độ bơi đáng kinh ngạc đó chính là nhờ bộ vây khỏe mạnh, vây và vảy tách biệt, cùng với thân hình dạng bầu dục.

Cá ngừ vây xanh Đại Tây Dương là một trong những loài cá bơi nhanh nhất thế giới. Loài cá này thuộc họ Scombridae, là cá bản địa ở phía đồng và tây Đại Tây Dương, Địa Trung Hải. Chúng có tốc độ bơi lên tới 76 km/h và sống thọ lên tới 40 năm. 

4. Loài cá có kích thước cực kỳ đa dạng 

Tùy vào loài mà cá ngừ có kích thước rất khác biệt. Cá ngừ có cân nặng nhỏ nhất khoảng 1,3kg và lớn nhất lên tới khoảng 450kg. 

Một con cá ngừ albacore thường dài từ 15 - 40 inch (38 - 100cm) và nặng từ 4,5 - 11,5kg. Nhưng trung bình một con cá ngừ vây xanh trưởng thành sẽ nặng khoảng 150kg, những con kích thước cực đại có thể lên tới 450kg và dài đến 3m. 

Cá ngừ là một trong những loài hải sản được yêu thích bậc nhất (Ảnh: allyouneedisbiology.com)

5. Thức ăn của cá ngừ 

Cá ngừ là loài động vật ăn thịt. Chúng yêu thích ăn các loại cá trích, cá mòi, mực ống và giáp xác. Thậm chí cá ngừ ăn cả động vật phù du và ấu trùng.

Do có tỷ lệ trao đổi chất cao, loài cá này luôn cần nạp vào một lượng thức ăn lớn mỗi ngày. Lượng thức ăn đó phải bằng khoảng ¼ trọng lượng cơ thể chúng mới đủ đáp ứng nhu cầu năng lượng để cá ngừ sinh trưởng, phát triển. 

6. Mạch máu đặc biệt giúp điều chỉnh thân nhiệt 

Hệ thống mạch máu dưới lớp da của cá ngừ ngoài vai trò vận chuyển máu và dưỡng chất, còn có tác dụng duy trì nhiệt độ cơ thể cá cao hơn nhiệt độ nước khoảng 5 - 12 độ C. Đây cũng là đặc điểm riêng biệt của cá ngừ mà không một loài cá nào sở hữu. 

7. Cá ngừ sinh sản như thế nào? 

Cá ngừ có mùa sinh sản rơi vào mùa hè. Chúng đẻ trứng  và mỗi con cá trưởng thành có thể để lên tới 2 - 3 triệu trứng khi vào mùa sinh sản. Mỗi mùa sinh sản cá ngừ chia thành 2 lần đẻ trứng, lần sau cách lần trước 2 ngày. 

Trứng được cá đực thụ tinh ngoài. Trứng sau khi thụ tinh sẽ được phủ lên một lớp chất nhờn giúp chúng nổi lên trên mặt nước. Trứng sẽ nở thành cá ngừ con sau 48 giờ thụ tinh. 

8. Cá ngừ và tập tính di cư 

Cá ngừ thường sống thành đàn và di cư cùng một số loài khác. Mỗi năm, để tìm đến những vùng nước mới nhiều thức ăn và để đẻ trứng, chúng di chuyển một quãng đường xa xôi không tưởng

9. Cách chế biến cá ngừ sẽ đem đến những hương vị khác biệt

Với cách chế biến khác nhau, cá ngừ sẽ đem đến những hương vị. Khi chế biến tươi hoặc phơi khô, thịt cá dịu nhẹ, hơi béo và mềm tan. Còn nếu chế biến chín tới hoặc đóng hộp, cá ngừ sẽ hơi bở nhưng vẫn có hương vị thơm ngon. 

Sashimi cá ngừ được yêu thích không kém sashimi cá hồi hay cá trích (Ảnh: pewtrusts.org)

Với cách chế biến tươi phải nhắc tới sashimi cá ngừ, một trong những loại sashimi đặc sắc trong văn hóa Nhật. Còn chế biến chín tới thì cá ngừ kho chính là món ăn chiếm được nhiều cảm tình của thực khách Việt.  

10. Ngày Cá ngừ Đại dương thế giới 

Để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý bền vững nguồn lợi cá ngừ, cũng như vai trò to lớn của cá ngừ đối với con người và hệ sinh thái đại dương, Liên Hợp Quốc quyết định thiết lập ngày 2 tháng 5 hàng năm là Ngày Cá ngừ Thế giới. 

Kim Tuyến